De werking van een staalhagelpatroon

Voor veel jagers is de hagelpatroon een bekend begrip, maar hoe zit zo’n patroon eigenlijk precies in elkaar? En welke keuzes maak je bij het selecteren van de juiste patroon voor jouw jachtmoment? In dit artikel leggen we het uit, van binnenkant tot milieu, en van hulslengte tot hagelgrootte.

Opbouw van een hagelpatroon

Een hagelpatroon verschilt flink van kogelmunitie. Waar kogelmunitie meestal uit messing bestaat, heeft hagelmunitie een kunststof huls met aan de onderzijde een metalen voet. In deze metalen voet zit het slaghoedje, dat bij het afvuren de kruitlading ontstekt. Bovenop het kruit zit de prop, een ingenieus stukje techniek dat in drie delen is opgebouwd:

De afdichting zorgt dat de kracht van het kruit volledig achter de hagelkorrels blijft.

De schokdemper vermindert de terugslag en beschermt de hagelkorrels tegen vervorming.

De cup houdt de hagelkorrels bijeen en beschermt zowel de loop als de lading.

Bij het schot wordt alles samen uit de loop geduwd. De prop barst buiten de loop open, zodat de hagel zich kan spreiden. De mate van spreiding wordt mede bepaald door de choke van de loop. De hagelkorrels vliegen op snelheid door, terwijl de lichte prop snel afremt en neervalt. Door de prop te volgen kun je als schutter soms al zien of je schot goed gericht was.

Hagelpatronen en het milieu

Waar vroeger vooral loodhagel werd gebruikt, is dit in België en veel andere landen niet meer toegestaan. Lood was ideaal vanwege zijn gewicht en reikwijdte, maar is schadelijk voor natuur en gezondheid. Daarom zijn alternatieven als staal, bismut en tungsten (wolfraam) in opkomst:

Staal is niet giftig en vervormt nauwelijks, waardoor het een strak schotbeeld geeft. Wel zorgt staal voor meer slijtage aan de loop, waarvoor moderne geweren zijn aangepast. Kijk altijd naar de Franse lelie op je loop om te weten of deze staalbestendig is.

Bismut is zachter en dichter dan staal, en wordt vooral gebruikt in oudere geweren die niet tegen staal kunnen. Het biedt een mooie balans tussen prestaties en behoud van je klassiek geweer.

Tungsten is zelfs zwaarder dan lood en levert een grotere reikwijdte en impact, maar is wel prijzig.

Hulslengte en veiligheid

Hagelpatronen zijn er met hulslengtes van 65 tot 89 mm, waarbij 70 en 76 mm het meest voorkomen. De hulslengte wordt gemeten in uitgeschoten (geopende) toestand. Het is cruciaal dat de patroon zich volledig kan openen in de kamer van het geweer. Een te lange huls in een te korte kamer kan gevaarlijk zijn! Andersom past een korte huls wel in een lange kamer, maar dat is niet ideaal.

Kaliber: hoe kleiner het getal, hoe groter de loop

Bij hagelpatronen werkt het kalibersysteem anders dan bij kogelmunitie. Hoe hoger het getal, hoe kleiner de diameter van de loop. Dit komt omdat het getal aangeeft in hoeveel gelijke delen je een Engelse pond lood verdeelt om de loopmaat te bepalen. De meest gebruikte maten zijn 12, 16 en 20, waarbij kaliber 12 het populairst is. Een kleiner kaliber betekent vaak minder terugslag en een lichter geweer, maar meestal ook minder keuze in patronen en een hogere prijs.

Hagelgrootte: afstemming tussen impact en spreiding

De hagelgrootte wordt ook met een getal aangeduid: hoe hoger het getal, hoe kleiner de korrel. Grovere korrels (#3) hebben meer impact en reikwijdte, fijnere korrels (#9) geven een groter schotbeeld en worden veel gebruikt bij kleiduivenschieten. De keuze voor hagelgrootte hangt dus af van het bejaagde wild, de afstand en het gewenste schotbeeld.

Overzicht hagelgroottes en hun toepassing (kaliber 12 als voorbeeld)

#3 staal/tungsten – 32 gram of zwaarder: vos, verre gans

#4 staal – 32 gram of zwaarder: allround voor eend, kraai, konijn, haas, gans, vos

#4 bismut – 32/36 gram: allround, o.a. eend, haas, gans, konijn, kraai, vos

#5 staal – 32 gram: kraai, eend, konijn (dichtbij: haas, gans)

#5 bismut – 32/36 gram: idem

#6 staal – 28/32 gram: kraai, houtduif, konijn, eend vroeg seizoen

#7 staal – 24/28 gram: kleiduif

#9 staal – 24 gram: skeet/kleiduif

De keuze van hagelpatroon is altijd een afweging tussen veiligheid en respect voor natuur en wild.

Wil je meer weten of persoonlijk advies? Neem gerust contact op met Huntingpractice via info@huntingpractice.eu of via www.huntingpractice.be of geef een belletje, dit tijdens alle weekdagen van 18:00 tot 21:00. Wij staan steeds tot uw dienst!